صنایع‌دستی استان اصفهان با وجود ظرفیت‌های گسترده و جایگاه برجسته‌ای که در تولید آثار هنری دارد، با چالش‌هایی همچون تأمین مواد اولیه، صادرات و فروش محصولات مواجه است. این در حالی است که حمایت دولت، تسهیل فرآیندهای صادرات و واردات مواد اولیه، و کاهش موانع اقتصادی می‌تواند به رشد و توسعه این صنعت کمک کند.
اهمیت صنایع‌دستی در اقتصاد و فرهنگ ایران
صنایع‌دستی ایران، به‌ویژه در اصفهان، نمادی از هنر و فرهنگ کشور به شمار می‌رود. هنرهایی مانند میناکاری، قلم‌زنی، کاشی‌کاری و قالی‌بافی در داخل و خارج از کشور طرفداران بسیاری دارند. اصفهان، که دو سوم آثار هنری ثبت‌شده کشور را در اختیار دارد، نقش مهمی در معرفی هنر ایرانی به جهان ایفا می‌کند.
با این حال، مشکلاتی مانند افزایش قیمت مواد اولیه، مالیات بر ارزش افزوده، کاهش گردشگران خارجی و محدودیت‌های صادراتی باعث شده‌اند که رشد این صنعت با چالش‌هایی مواجه شود.
چالش‌های صنایع‌دستی از دیدگاه رئیس اتحادیه
نجم‌الدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان، به دو چالش اساسی اشاره می‌کند:
- مشکلات تأمین مواد اولیه؛ به‌ویژه فلزاتی مانند مس، که قیمت آن تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز قرار دارد. پیشنهاد او این است که مواد اولیه مستقیماً در اختیار هنرمندان قرار گیرد تا قیمت تمام‌شده کاهش یابد و ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.
- محدودیت‌های فروش و صادرات؛ که تحت تأثیر عوامل سیاسی، اقتصادی و موانع گمرکی قرار دارد.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت صنایع‌دستی
- حذف مالیات بر ارزش افزوده ۱۰ درصدی برای مواد اولیه صنایع‌دستی، مشابه آنچه برای تولید فرش انجام شده است.
- اصلاح قوانین صادراتی، از جمله حذف قانون پیمان‌سپاری ارزی و تسهیل فرآیندهای گمرکی برای صادرکنندگان صنایع‌دستی.
- افزایش سقف حمل بار مجاز برای محصولات صنایع‌دستی از ۳ کیلوگرم به ۱۰ کیلوگرم، که نیازمند تأیید بانک مرکزی است.
- تسهیل واردات نقره برای تولیدکنندگان ایرانی، تا امکان صادرات گسترده‌تر فراهم شود.
- حمایت از هنرمندان برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی از طریق تأمین مالی و ارائه تسهیلات دولتی.
- حفظ برق در مراکز گردشگری، مانند میدان نقش جهان، در ایام نوروز، تا فعالان صنایع‌دستی بتوانند از فرصت حضور گردشگران استفاده کنند.
صنایع‌دستی اصفهان در مسیر ثبت جهانی
اصفهان تاکنون موفق شده است ۲۷ رشته صنایع‌دستی را به نام هنرمندان این استان ثبت کند. چهار رشته قلمکار، قلم‌زنی، میناکاری و کاشی هفت‌رنگ نیز در سطح جهانی به ثبت رسیده‌اند، و تلاش‌ها برای جهانی شدن سایر رشته‌ها همچنان ادامه دارد.
با رفع موانع صادراتی، حمایت از تولیدکنندگان و تقویت گردشگری، می‌توان آینده‌ای روشن‌تر برای صنایع‌دستی ایران متصور شد و این هنر اصیل را در سطح جهانی بیش از پیش معرفی کرد.
